İstanbul Esenyurt Akçaburgaz’da bulunan Ülker Dankek fabrikasındaki yöneticiler “Yetenek Sizsiniz” yarışmasına özenerek işçiler arasında “Kalite Sizsiniz” yarışması düzenledi. Cüzi hediyelerin olduğu yarışmayla işçilerden daha fazla ve daha kaliteli üretim için öneriler alınıyor. İşten ayrılan bir işçinin anlatımına göre, bazı işçiler yarışmayı komik bulurken, bazı işçiler ise ekonomik sıkıntısını azaltacak küçücük bir katkı olacağı gerekçesiyle, daha yoğun şekilde çalışıyor. İsmini vermeyen Ülker Dankek işçisi, “Asgari ücretle çalışan işçilerin aylık 30 lira kazanabilmek için sağlıklarını dahi gözden çıkardığını anlatan işçi, verilen ödülü de sadaka olarak nitelendiriyor” dedi.
Evrensel’de Erkan Sarıoğlu’nun haberine göre, yarışmayı kazanan işçilere yarım altın, çeyrek altın, tablet, 100 liralık ve 30 liralık Şok Marketleri hediye kartı veriliyor. Özenle hazırlanan afişleri panolara asılarak duyurulan yarışma aylık olarak yapılıyor. “Kalite problemini tespit et, müşteri şikâyetini azalt ödülü kazan” sloganıyla düzenlenen “Kalite Sizsiniz” yarışmasının jürisi de üretim müdürü dâhil üç kişiden oluşuyor.
“Üretim rekoru yarışması”Yarışmaya tepki gösteren kimi işçiler bu yarışmanın sonuçlarının kendileri için daha ağır çalışma koşulları getireceğine dikkat çekiyor. Bu yarışma Ülker Dankek yönetiminin ilk yaptığı yarışma değil. Bantlar arasındaki üretim rekoru kırma yarışması bunlardan biri. Dört kişilik bantlarda aylık en fazla üretimi yapan işçilere 30 liralık prim veriliyor.
Dört kişilik bu bantlardaki üretim rekorunu, üç kişiyle kıran posta başına ise çeyrek altın hediye ediliyor. Ödül alan ekip adına aylık kutlamalar yapılıyor. Ödül törenlerinde fabrika müdürleri çalışanların kendileri için önemini konuşmalarında dile getiriyor. Ülker grubunun gıda sektöründe dünya üçüncüsü olmasında işçilerin katkısının büyük olduğunu vurguluyorlar. “Eğer Ülker bir arabaysa siz bunun tekerleklerisiniz” sözleri eşliğinde verilen ödül belgeleriyle mutlu aile fotoğrafları çektiriliyor.
“Son ödül işten atma”“Ama ben fotoğraf karesinde yer almadım” diyor yaşananları anlatan Ülker Dankek işçisi. “Çünkü gülücükler atarak mutluluk pozu verecek durumda değildim” diyor.
İşyerinde yoğun çalışma koşullarından dolayı meslek hastalığına yakalanmış. Yaşı daha 30’larda olmasına rağmen bel fıtığı olmuş. Asgari ücretle çalışan işçilerin aylık 30 lira kazanabilmek için sağlıklarını dahi gözden çıkardığını anlatan işçi, verilen ödülü de sadaka olarak nitelendiriyor.
İşçi şöyle devam ediyor: “10 yıla yakın çalışan işçiler dahi şu anda belirlenen asgari ücret olan 1300 lira civarında ücret alıyor. 72 yıl geçmişine rağmen dünya gıda üçüncüsü olan Ülker gruplarında işçinin payına düşen asgari ücret, vücudu kaldırabilirse 30 lira, kalite yarışmasını kazanırsa tablet, yanında meslek hastalığı bedava… Ödüller bunlarla da sınırlı değil bir sonraki ödül işten atılma. Bu yarışma ortamının yarattığı hastalıklar sonucunda alınan raporlar, işten atılmayla sonuçlanıyor.”
Sendikanın tavrı ne?Küçük ödüller karşılığında işçiyi yoğun, sağlığı pahasına tempolu çalıştırmanın aracı olan yaraşmalar karşında işçilerin örgütlü oldukları Hak iş’e bağlı Öz Gıda-İş Sendikasının tavrı ne?
Bu soru karşısında işçiler, sendika fabrika yönetimi ortaklığına dair şunları söylüyor: “Çoğu zaman bu yarışmalar sendika ve fabrika yönetiminin ortak fikirleri doğrultusunda uygulanıyor.”
İşçilerin esnek, kuralsız çalışmasına tepki göstermesi gereken sendikacıların tam tersine en ucuza, esnek, kuralsız çalışma uygulamasının bir parçası haline geldiğini anlatan işçiler, Ülker’in mutluluk sloganına atıfta bulunarak “Biz mutluluktan uzak, mutluluğun en büyük yaratıcısı durumundayız” dedi.